Làm gì khi bị hạ canxi máu?

Hạ canxi máu thường gặp ở những người có chế độ ăn thiếu canxi, cơ thể giảm khả năng hấp thu canxi do thiếu vitamin D, bị cắt đoạn ruột, mắc hội chứng giảm hấp thu mạn tính hoặc dùng nhiều ṭhüốc lợi tiểu …; hoặc mắc các rối loạn nội tiết: suy tuyến cận giáp trạng, tăng tiết calcitonin trong ünġ ṭẖư tuyến giáp… Việc cần thiết là nhận biết cơn hạ canxi máu và sơ cứu, tránh hốt hoảng quá mức. Sau đây là lời khuyên của các chuyên gia y tế:

Vai trò của canxi trong cơ thể

Canxi là khoáng chất thiết yếu của cơ thể, nó đóng vai trò rất quan trọng trong nhiều hoạt động của cơ thể như tham gia vào quá trình co cơ, dẫn truyền thần kinh, giải phóng các ẖorⅿoꝴ và đông máu.

• Trẻ em thiếu canxi, ngoài việc bị còi xương, chậm tăng cẖiều cɑo còn bị còi cọc, khóc đêm, hay giật mình khóc thét, đổ mồ hôi trộm…
• Người lớn thiếu canxi thì bị loãng xương, còng lưng, gai cột sống, gai gót chân và nhiều chứng ᶀệꝴh nguy hiểm khác.

Lượng dự trữ canxi trong cơ thể được duy trì ổn định phụ thuộc vào 3 yếu tố chính, đó là do thức ăn, nước uống đưa vào, hấp thu canxi từ ruột và đào thải qua thận. Nhu cầu hằng ngày với một chế độ ăn đầy đủ phải bảo đảm cung cấp khoảng 1.000mg canxi qua đường ăn uống thì có khoảng 200mg canxi bị đào thải qua đường mật và các dịch tiêu hóa khác.

Mỗi ngày có khoảng 200 – 400mg canxi được hấp thu từ ruột vào máu và quá trình này phụ thuộc vào nồng độ vitamin D trong máu, phần canxi còn lại đào thải qua phân.

• Gần 99 % canxi trong cơ thể tập trung ở trong xương, chủ yếu dưới dạng tinh thể hydroxyapatite.
• Chỉ 1% canxi trong xương là tự do trao đổi với dịch ngoài tế bào, do đó luôn sẵn sàng để điều chỉnh nồng độ canxi trong máu luôn ổn định.
• Nồng độ canxi toàn phần bình thường trong máu được duy trì dao động từ 8,8 đến 10,4 mg/dl (2,20 – 2,60mmol/l).

Các nguyên nhân gây hạ canxi máu

Hạ canxi máu là khi nồng độ canxi huyết thanh toàn phần dưới 8,8mg/dl (2,20mmol/l) trong điều kiện protein huyết thanh bình thường, hoặc canxi ion hóa dưới 4,7mg/dl (1,17mmol/l).

Có nhiều nguyên nhân gây nên hạ canxi máu:

• tăng tạo xương trong khi cung cấp canxi không đủ (trẻ em đang giai đoạn phát triển nhanh, phụ nữ đang mang thai và nuôi con bằng sữa mẹ);
• mắc hội chứng kém hấp thu do rối loạn tiêu hóa kéo dài;
• suy tuyến cận giáp trạng, làm giảm bài tiết parathyroid ẖorⅿoꝴ gây hạ canxi máu, tăng photpho máu và thường gây nên cơn tetani mạn tính;
• thiếu hụt vitamin D;
• ᶀệꝴh lý thận: ᶀệꝴh lý ống thận, suy thận.
• Các nguyên nhân khác như thiếu hụt magiê, viêm tụy cấp, giảm albumin máu, tăng photpho máu; uống các ṭhüốc gây hạ canxi huyết như ṭhüốc chống động kinh (phenobarbital, phenytoin), rifampicin, truyền máu nhiều, ṭhüốc cản quang, dùng liều cao calcitonin…

Dấu hiệu nhận biết hạ canxi

• Hạ canxi khởi đầu bằng các triệu chứng: tê môi, lưỡi, các đầu ngón tay, đầu ngón chân. Sau đó là sự co cơ khắp cơ thể. Co thắt các cơ ở tay tạo ra dấu hiệu “bàn tay đỡ đẻ” (các ngón tay không xòe ra được). Co thắt các cơ ở chân tạo ra “dấu bàn đạp” (bàn chân duỗi ra như thể đang đạp xe đạp).
• Hạ canxi cũng đồng thời làm co thắt các cơ vùng mặt và các cơ toàn thân gây đau đớn; co thắt các cơ hô hấp gây khó thở. Trong những trường hợp nặng hơn có thể gây co giật toàn thân hoặc khu trú.
  Thông thường cơn hạ canxi cần có những kích thích mới biểu hiện rõ, ví dụ như cãi nhau, tức giận, buồn bã, căng thẳng, mệt mỏi hoặc cảm sốt…

Sơ cứu người bị hạ canxi máu

• Khi gặp trường hợp bị hạ canxi máu, đầu tiên người xung quanh phải thật bình tĩnh, đỡ ᶀệꝴh nhân rồi đưa vào chỗ mát để nghỉ ngơi. Vỗ nhẹ 2 bên má ᶀệꝴh nhân để giữ cho ᶀệꝴh nhân tỉnh táo. Nếu ngất lâu hãy thử ấn huyệt nhân trung (ở giữa mũi và miệng).
• Kiểm tra trong đồ đạc ᶀệꝴh nhân nếu có mang theo canxi viên dạng sủi thì pha 1 viên vào 1 cốc nước, đợi ṭhüốc tan hết thì cho ᶀệꝴh nhân uống. Trường hợp không có viên sủi, có thể dùng ống canxi lỏng, hoặc bột canxi pha nước cho tan hết rồi cho uống.
• Nếu 2 hàm răng ᶀệꝴh nhân cứng lại không mở ra được thì bắt buộc phải dùng thìa bón vào miệng ᶀệꝴh nhân, hoặc đánh thức cho ᶀệꝴh nhân tỉnh để uống ṭhüốc.
• Sau đó, nên nhanh chóng đưa ᶀệꝴh nhân đến cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

Làm thế nào để phòng tránh?

• Thực hiện chế độ ăn đủ canxi bằng cách ăn nhiều tôm, cua, ốc, nghêu, sò, mực…; uống sữa và kết hợp với tắm nắng dưới ánh nắng mặt trời vào buổi sáng để da tổng hợp vitamin D.

• Theo các chuyên gia dinh dưỡng, nên ăn các loại rau củ như lá mù tạc, cải thìa, đậu bắp, bông cải, bí xanh, rau bina và củ cải. Bổ sung quả sung khô, đậu trắng, đậu phộng, đậu đỏ và đậu xanh vào thực đơn hàng tuần của bạn. Uống sữa đậu nành và các loại sữa bò nguyên kem.

• Nên ăn hải sản. Cá mòi, cá thu, cá tuyết và các loại cá đóng hộp nguyên xương là nguồn cung cấp canxi tuyệt vời. Bên cạnh đó, cố gắng ăn ít nhất 1 tuần 1 lần các món tôm nguyên vỏ, ốc, hến và các loại sò để bổ sung một lượng canxi đáng kể cho cơ thể và đừng quên cắt giảm cafe, rượu, muối và thức uống có gas vì những chất này thường kìm hãm khả năng hấp thu canxi.

Sử dụng các sản phẩm bổ sung canxi hữu cơ từ tự nhiên:

Calcium Cá Tuyết Plus là một sản phẩm nhập khẩu từ Nhật Bản, có các thành phần hữu cơ giúp tăng hấp thu canxi và các thành phần khoáng chất và vitamin thiết yếu, giúp phòng và hỗ trợ ᵭiều ṯrị cho các trường hợp bị hạ canxi máu một cách an toàn và hiệu quả.

• Xem thêm: Canxi Cá Tuyết Plus có nguồn gốc hoàn toàn từ thực phẩm hữu cơ, chứa magie từ gạo nâu
• Xem thêm: Mua Canxi Cá Tuyết Plus chính hãng ở đâu, giá thế nào?

 

Theo Bs. Đào Thị Nga và Bs. Nguyễn Huy