Trầm cảm trong giai đoạn dậy thì

Dậy thì có thể là một thời gian khó khăn cho cả bố mẹ và con. Trong khi con đang phát triển về thể chất, trẻ cũng trải qua sự trưởng thành nhanh chóng về tâm lý xã hội. Nói cách khác, trẻ em bắt đầu muốn rời khỏi gia đình và kết nối với bạn bè để thiết lập sự độc lập và cá tính.

Nhiều yếu tố đóng góp vào sự thay đổi về hành vi và tâm trạng này, nhưng các nhà nghiên cứu đã nhận ra rằng, hầu hết các trường hợp là do dậy thì đã tác động và góp phần.

Tần suất trầm cảm trong dậy thì

Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ , ước tính có 2% trẻ em dưới 10 tuổi bị trầm cảm. Tuy nhiên, trong độ tuổi từ 10 đến 14, độ tuổi trung bình khởi phát dậy thì, tỷ lệ trầm cảm tăng từ 5% đến 8% đối với trẻ em nói chung.

Mặc dù tỷ lệ trầm cảm ở trẻ trai cao hơn trẻ gái trước tuổi dậy thì. Nhưng tỷ lệ này ở trẻ gái tăng gấp đôi so với trẻ trai ở tuổi dậy thì.

Các dấu hiệu của trầm cảm

Dậy thì là một thời gian duy nhất khi những thay đổi về ngoại hình và hành vi xảy ra một cách tự nhiên. Như vậy, bố mẹ, giáo viên và người chăm sóc cần đặc biệt nhận biết các dấu hiệu trầm cảm. Vì nó có thể khó phân biệt với các thay đổi hành vi thông thường.

Tâm trạng, tách biệt với cha mẹ và xa lánh với bạn bè là những hành vi phổ biến trong giai đoạn dậy thì.

 Các triệu chứng có thể chỉ ra trầm cảm bao gồm:

• Suy nghĩ tự làm hại bản thân
• Tự tách mình ra khỏi tập thể.
• Suy giảm học tập
• Hành vi chấp nhận rủi ro
• Khiếu nại mơ hồ liên tục
• Tội lỗi quá mức
• Khóc không giải thích được
• Cảm thấy bị hiểu lầm
• Mất hứng thú với những thứ quan tâm trước đây
• Bám sát cha mẹ hoặc lo lắng rằng cha mẹ có thể chết
• Khó ngủ
• Thay đổi cân nặng
• Mệt mỏi không giải thích được
• Khó tập trung và tập trung

Khi trẻ có dấu hiệu trầm cảm, bố mẹ hoặc cô giáo không bao giờ được bỏ qua. Đặc biệt nếu trẻ đang bày tỏ suy nghĩ tự làm hại hoặc tự tử

Vì sao trầm cảm tăng trong giai đoạn dậy thì?

Một số lý thuyết về sự gia tăng nổi bật của trầm cảm trong tuổi dậy thì tồn tại. Tuy nhiên, có rất ít đồng ý giữa các nhà nghiên cứu và bác sĩ lâm sàng:

 ẖorⅿoꝴes

Estrogen, ẖorⅿoꝴe sinh dục nữ, có mối liên kết chat chẽ với vấn đề trầm cảm. Nồng độ estrogen tăng đáng kể ở trẻ gái trong tuổi dậy thì. Điều này có thể góp phần làm tăng tỷ lệ trầm cảm trong số đó. Ngược lại, testosterone, ẖorⅿoꝴe sinh dục nam tăng ở bé trai trong giai đoạn dậy thì, không liên quan đến trầm cảm.

Một nghiên cứu xem xét sự khác biệt về giới trong trầm cảm đã chỉ ra rằng: môi trường căng thẳng có thể là lý do tại sao các cô gái dễ bị trầm cảm. Lý thuyết này đề xuất rằng các lỗ hổng nội tiết tố có xu hướng tương tác với các căng thẳng môi trường để góp phần gây ra trầm cảm.

Giai đoạn phát triển thể chất

Nghiên cứu được công bố trên Tạp chí Ḇệꝴh ảnh hưởng đã báo cáo rằng sự phát triển thể chất trong giai đoạn giữa dậy thì dự đoán sự gia tăng tỷ lệ trầm cảm nhiều hơn bất kỳ yếu tố nào khác được nghiên cứu.

Thời gian khởi phát ở tuổi dậy thì

Thời điểm khởi phát dậy thì có thể có tác động đến tỷ lệ trầm cảm: Trẻ em “phát triển sớm” hoặc “phát triển muộn” có thể biểu hiện các triệu chứng trầm cảm hơn so với những trẻ cảm thấy chúng đang phát triển cùng lúc với các bạn cùng lứa.

Một nghiên cứu năm 2016 cho thấy sự phát triển vú khởi phát sớm có liên quan đến nguy cơ mắc các triệu chứng trầm cảm cao hơn. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu lưu ý rằng không biết liệu điều này có liên quan đến tác động của ẖorⅿoꝴe hay tác động của áp lực xã hội

Sự kiện căng thẳng trong cuộc sống

Ở tuổi dậy thì, công việc học tập và các mối quan hệ xã hội trở nên phức tạp và đòi hỏi cao hơn, có thể gây căng thẳng. Một số trẻ dễ bị trầm cảm do tác động của các vấn đề căng thẳng trong cuộc sống.

Nhận trợ giúp ở đâu

Cần nhiều nghiên cứu hơn để xác định nguyên nhân của sự gia tăng trầm cảm ở tuổi dậy thì. Bất kể nguyên nhân nào, trầm cảm trong thời thơ ấu có thể có tác động sâu sắc đến hoạt động của trẻ. Bao gồm cả các mối quan hệ. Nó cũng liên quan đến các tác động lâu dài đối với các mối quan hệ sau này, hoạt động xã hội, nuôi dạy con cái, thành tích học tập, sử dụng chất gây nghiện và sự khởi đầu của các rối loạn tâm thần khác.

Các bước bố mẹ nên thực hiện:

• Đừng bỏ qua những thay đổi về hành vi và tâm trạng ở trẻ. Vì có bằng chứng rõ ràng cho thấy tỷ lệ trầm cảm tăng lên ở tuổi dậy thì.
• Lắng nghe con về cảm giác của chúng và nghiêm túc quan tâm đến chúng. Cho họ biết rằng bạn đang ở đó để cung cấp hỗ trợ và giúp đỡ.
• Xin tư vấn từ bác sĩ. Luôn quan tâm đến bất kỳ hành vi mới hoặc không giải thích được ở trẻ và xin tư vấn bác sĩ. Bác sĩ có thể loại trừ các vấn đề y tế khác, và giúp quyết định xem những thay đổi hành vi đó là một phần bình thường của tuổi dậy thì hay là dấu hiệu của trầm cảm.

Xác định sớm và ᵭiều ṯrị trầm cảm là rất cần thiết, đặc biệt là đối với trẻ em. Thật không may, nghiên cứu cho thấy trầm cảm ở trẻ em ở thanh thiếu niên là phổ biến nhưng chưa được cẖẩꝴ ᵭoáꝴ và ᵭiều ṯrị.

Viết bởi Bác sĩ, Tiến sỹ Y khoa Lauren DiMaria 

 Đánh giá bởi  Steven Gans, MD 

Công bố ngày 1 tháng 9 năm 2019