Còi xương ở trẻ em và khi nào nên bổ sung canxi

 Tác giả: Frank Rauch, Tiến sỹ Y Khoa

Tổng quan về còi xương ở trẻ em:

Còi xương ở trẻ em là một vấn đề được toàn xã hội quan tâm. Sự phát triển xương và khoáng hóa xương luôn đòi hỏi đủ lượng canxi và phốt phát, hai thành phần chính của tinh thể của xương. Thiếu khoáng chất có thể dẫn đến còi xương và / hoặc nhuyễn xương. Còi xương ở trẻ em liên quan đến sự thiếu khoáng chất ở tấm tăng trưởng, trong khi đó nhuyễn xương là nói đến sự khoáng hóa bị thiếu và làm suy yếu cấu trúc xương. Còi xương và nhuyễn xương thường xuất hiện cùng nhau và cùng với các tấm sụn tăng trưởng đang trong chế độ mở. Sau khi các tấm sụn tăng trưởng hợp nhất thì chỉ có nhuyễn xương có thể xảy ra.

Sự phân loại còi xương ở trẻ em

Còi xương ở trẻ em được phân loại  theo sự thiếu hụt khoáng chất chiếm ưu thế. Còi xương calcipenic (dạng còi xương thiếu canxi) chủ yếu là do thiếu canxi và còi xương phosphopenic (dạng còi xương do thiếu phosphate) chủ yếu là do thiếu phosphate. Những rối loạn này đôi khi nhưng không phải lúc nào cũng liên quan đến nồng độ canxi hoặc phốt pho thấp.

Sinh ᶀệꝴh học của còi xương ở trẻ em:

Độ dày của tấm tăng trưởng được xác định bởi hai quá trình: một mặt tăng sinh và phì đại tế bào sụn, và mặt khác là sự phát triển và hoạt động của mạch máu lên tấm sụn tăng trưởng dẫn đến sự hình thành tế bào xương . Sự phát triển và hoạt động của mạch máu tại tấm tăng trưởng đòi hỏi phải có đủ khoáng chất và nó sẽ bị trì hoãn hoặc dừng lại nếu thiếu canxi hoặc phospho. Trong trường hợp này, sụn tăng trưởng được tích lũy và tấm tăng trưởng dày lên. Hơn nữa, các tế bào sụn của tấm tăng trưởng hình thành không đúng cấu trúc bình thường, không phát triển theo hướng trụ thẳng như thông thường. Trong mô xương bên dưới tấm tăng trưởng (xương ống tay, xương ống chân), khiếm khuyết khoáng hóa dẫn đến sự tích tụ của u xương.

Những bất thường này làm thay đổi toàn bộ cấu trúc xương của các vùng xương liên quan, dẫn đến làm tăng đường kính của tấm sụn tăng trưởng và hành xương. Những thay đổi này có thể xem như là nỗ lực để bù lại giảm sức mạnh của xương bằng cách tăng kích thước xương. Tuy nhiên, sự ổn định của xương bị tổn ṭẖươꝴg và, nếu tình trạng không cải thiện, sẽ xảy ra tình trạng hệ xương bị uốn cong

Biểu hiện lâm sàng của ᶀệꝴh còi xương ở trẻ em

Ḇệꝴh còi xương calcipenic (thiếu canxi) và còi xương phosphopenic (thiếu photpho) ban đầu biểu hiện ở giữa cẳng tay, khớp gối và các sụn khớp nối. Tất cả các điểm nêu trên là nơi phát triển xương nhanh chóng, trong đó cần một lượng lớn canxi và phospho để khoáng hóa

Những biểu hiện tại hệ xương 

Biểu hiện tại hệ xương tương tự nhau giữa hai loại ᶀệꝴh còi xương calcipenic và phosphopenic. Những phát hiện điển hình của tiền còi xương bao gồm:

• Chậm liền thóp

• Vùng đỉnh và vùng trán nhô ra.

• Nhuyễn sọ (xương sọ mềm)

• Mở rộng nơi tiếp giáp sụn sườn nhìn như cườm đính dọc ở cạnh trước bên của ngực (“chuỗi hạt sườn”)

 • Hình thành rãnh Harrison tại bờ dưới của ngực do sự kéo điểm bám cơ của cơ hoành với các xương sườn dưới.

 • Xương quay và xương trụ chân con, xương đầu cổ tay mở rộng.

•  Vị trí và loại biến dạng của tứ chi phụ thuộc vào độ tuổi của trẻ và các kiểu chịu trọng lượng ở các chi.

Do đó, biến dạng của cẳng tay và cung sau của xương chày là phổ biến hơn ở trẻ sơ sinh, trong khi đó, sự biến dạng của chân (genu varum) là một biến dạng đặc trưng ở trẻ mới biết đi đã bắt đầu biết đi. Ở trẻ lớn hơn, thế chân cong, vồng ra ngoài rất rõ ràng. 

 Biểu bên ngoài cơ thể 

Các biểu hiện ngoài cơ thể của ᶀệꝴh còi xương khác nhau tùy thuộc vào sự thiếu hụt khoáng chất chính. Giảm sản của men răng là một phát hiện điển hình của ᶀệꝴh còi xương do thiếu canxi, trong khi áp xe răng xảy ra thường xuyên hơn ở ᶀệꝴh còi xương do thiếu photpho. 

Còi xương do thiếu canxi (hạ canxi máu) có thể ảnh hưởng đến hệ thống cơ xương do giảm cơ, dẫn đến việc không bắt kịp các cột mốc phát triển thể chất của trẻ. Một số trẻ có biểu hiện co giật do thiếu canxi máu trong năm đầu tiên của cuộc đời. Trẻ em bị còi xương calcipenic cũng đặc biệt dễ mắc các ᶀệꝴh truyền nhiễm. Tăng tiết mồ hôi là một phát hiện phổ biến ở trẻ nhỏ bị còi xương calcipenic và có thể do đau xương.

                         Phần cổ tay to là một trong những biểu hiện còi xương ở trẻ em

Nguyên nhân của ᶀệꝴh còi xương ở trẻ em

Nguyên nhân gây ra ᶀệꝴh còi xương bao gồm các tình trạng dẫn đến hạ canxi máu và / hoặc giảm phosphat máu do giảm hấp thu, kém hấp thu và / hoặc tăng bài tiết canxi, phốt phát hoặc vitamin D. Để xác định phương pháp ᵭiều ṯrị tối ưu, các nguyên nhân dinh dưỡng phổ biến của ᶀệꝴh còi xương phải được phân biệt với các dạng gây ra bởi một ᶀệꝴh về đường tiêu hóa hoặc thận hoặc một rối loạn di truyền.

Còi xương calcipenic – còi xương calcipenic thường được gây ra do thiếu vitamin D hoặc canxi. Hiếm khi, nó được gây ra bởi một khiếm khuyết của enzyme chuyển đổi vitamin D. Rối loạn này thường được gọi là còi xương phụ thuộc vitamin D, hoặc thiếu pseudov vitamin D, vì các biểu hiện lâm sàng của nó giống với biểu hiện lâm sàng ở những người thiếu vitamin D. Ngoài ra, còi xương calcipenic có thể được gây ra bởi một đột biến trong gen mã hóa thụ thể vitamin D, dẫn đến kháng vitamin D. Rối loạn này là cực kỳ hiếm.

Còi xương Phosphopenic – còi xương Phosphopenic ở trẻ em và thanh thiếu niên gần như luôn xảy ra do sự rối loạn ống thận như hội chứng Fanconi. Nguyên nhân có thể được phân biệt bằng cách đo nồng độ axit amin trong nước tiểu, bicarbonate, glucose và canxi.

Xem thêm: Canxi Cá Tuyết Plus giúp hỗ trợ phòng ngừa ᶀệꝴh còi xương ở trẻ em bằng cách bổ sung các khoáng chất cần thiết có nguồn gốc từ thực phẩm

 

Xem thêm: Ðiều ṯrị chứng còi xương ở trẻ em