Xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư? Tin đồn và sự thật

Gần đây nhiều người đồn thổi truyền tai nhau nhau chuyện cây xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư hiệu quả. Thực hư về tác dụng của loại cây này ra sao? Bạn hãy cùng chuyên gia Đông y: Nhà khoa học – Lương y đa khoa Quốc gia Bùi Đắc Sáng – Viện hàn lâm KH&CN Việt Nam cùng tìm hiểu trên cơ sở khoa học.

Vì sao nói xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

• Khoảng mươi mười năm trở lại đây, cây xạ đen nổi lên như một hình tượng cây thần dược. Và quả thực, đã có rất nhiều người đổ xô lên tỉnh Hòa Bình (được coi là rốn biệt dược – xuất xứ của loại cây xạ đen) để tìm mua loài cây này.
• Hiểu đơn giản, xạ nghĩa là gan, đen là chất dịch của thân cây tiết ra màu đen. Loài cây này còn có tên gọi khác là cây bách giải, cây bạch vạn hoa, cây đồng triều, đơn lá chè hoặc cây “ünġ ṭẖư” (dân tộc Mường, Việt Nam).

Trong dân gian, xạ đen ᵭiều ṯrị một số ᶀệꝴh

• Tên khoa học của chúng là Ehretia asperula Zoll. & Mor. Đây là loại dược liệu có tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ ᵭiều ṯrị một số loại ᶀệꝴh.
• Xạ đen giúp cơ thể thanh nhiệt và giải độc, hỗ trợ ᵭiều ṯrị các ᶀệꝴh viêm nhiễm, tiểu đường, máu nhiễm mỡ, dùng trong giảm đau, tăng sức đề kháng của cơ thể.

Đặc tính và phân bố cây xạ đen

• Xạ đen vốn là loài cây mọc tự nhiên ở những đồi khô hạn rừng thưa hoặc các bờ bụi ven nương rẫy. Cây khá phổ biến ở các tỉnh trung du và miền núi thấp, tập trung chủ yếu ở tỉnh Hòa Bình. Đây cũng là nơi có khí hậu phù hợp nhất nên sự phát triển của cây xạ đen cũng như những dưỡng chất trong cây có công dụng hiệu quả
• Cây xạ đen còn phân bố nhiều ở Trung Quốc và một số nước Đông Nam Á như: Việt Nam, Myanmar, Thái Lan… Loại cây này thường mọc ở độ cao từ 1.000 – 1.500 m. Còn ở nước ta, cây ṭhüốc xạ đen phân bố chủ yếu tại các tỉnh Hòa Bình, Ninh Bình, Thừa Thiên Huế và một số vườn quốc gia lớn như vườn quốc gia Cúc Phương, Ba Vì.

Công dụng của cây xạ đen đã được nghiên cứu:

• Tất cả các nghiên cứu được đề cập dưới đây đều là các nghiên cứu trong phòng thí nghiệm (invitro), tức là nghiên cứu trên mô hình động vật (chuột, thỏ, chó, mèo…). Các nghiên cứu này chưa được nghiên cứu lâm sàng trên người (invivo).
• Vì vậy, việc áp dụng các kết quả nghiên cứu này trên người cần có thời gian đánh giá và cấp phép. Người ᶀệꝴh không tự ý sử dụng cho bất kỳ tác dụng chữa ᶀệꝴh nào nêu dưới đây.

1.      Hỗ trợ ᵭiều ṯrị u bướu:

Trong xạ đen có chứa 2 hợp chất fanavolnoid và quinon có tác dụng hóa lỏng các tế bào loạn phát. Hai dược chất giúp làm chậm sự phát triển các kẖối ü khi mới hình thành. Đã có một số nghiên cứu khoa học chứng minh tác dụng phòng ngừa và hỗ trợ ᵭiều ṯrị u bướu của xạ đen. xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

2.      Hỗ trợ ᵭiều ṯrị cao huyết áp, bình ổn huyết áp:

Ngoài khả năng ngăn ngừa và hỗ trợ ᵭiều ṯrị u bướu, xạ đen còn có tác dụng trong ᶀệꝴh cao huyết áp, điều hòa huyết áp không ổn định. Sử dụng xạ đen trong hỗ trợ ᵭiều ṯrị cao huyết áp: đun lá cây xạ đen với nước uống mỗi ngày.

3.      Hỗ trợ máu nhiễm mỡ, gan nhiễm mỡ:

Sử dụng xạ đen tốt cho ᶀệꝴh máu nhiễm mỡ đã được minh chứng từ công trình nghiên cứu của Học Viện Quân Y: Sử dụng nước đun sắc từ cây ṭhüốc nam này mỗi ngày, tình trạng máu nhiễm mỡ hay mỡ có trong gan được cải thiện khá tốt.

4.      Hỗ trợ ᵭiều ṯrị viêm gan, xơ gan, men gan cao:

Xạ đen được nghiên cứu sử dụng trong việc hỗ trợ ᵭiều ṯrị các ᶀệꝴh lý về gan như: viêm gan, xơ gan, men gan cao.

5.      Cải thiện giấc ngủ, trị suy nhược thần kinh:

Cây xạ đen vị hơi chát, đắng, tính hàn có tác dụng tốt cho tình trạng suy nhược thần kinh hoặc thiếu máu. Ngoài ra giúp tăng cường tuần hoàn máu não, giúp ᵭiều ṯrị chứng hoa mắt chóng mặt.

Tìm mua cây xạ đen với hy vọng “cải tử hoàn sinh”

Thời gian gần đây, dư luận xôn xao trước thông tin về khả năng xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư. Từ đó đã có rất nhiều người tìm mua loại cây này với hy vọng “cải tử hoàn sinh”.

Vì sao dân gian coi xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

Tuy nhiên xạ đen có thực sự đem lại hiệu quả cho ᶀệꝴh nhân ünġ ṭẖư (theo đúng nghĩa của danh từ này), hay chỉ là những lời đồn thổi trong dân gian và dư luận. Sở dĩ có sự đồn thổi này theo chúng tôi vì những lý do sau đây:

– Do cộng đồng hiểu sai về thuật ngữ ünġ ṭẖư trong đông y với khái niệm ünġ ṭẖư trong tây y.

• Trong Đông y: danh từ chung này thực chất là để chỉ ung nhọt độc, ung bướu độc, ví dụ như ung nhọt bên ngoài, ung nhọt thông thường trong tạng phủ…
• Trong y học hiện đại: ünġ ṭẖư là sự phát triển tế bào ác tính, ԁï čăꝴ không thể kiểm soát, tương đương với Nham chứng trong Đông y.

Việc hiểu sai xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư dẫn tới lạm dụng, đồn thổi quá mức về cây xạ đen, cũng như một số cây dược liệu có tác dụng trong ᵭiều ṯrị ung nhọt. xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

Phân biệt cây xạ đen với các cây khác gần giống

• Trong thực tế, rất nhiều người thu hái và sử dụng nhầm lẫn Xạ đen với cây Thanh giang đằng bởi hình dáng bên ngoài của chúng rất giống nhau.
• Vì vậy, để dùng đúng loại Xạ đen, chúng ta cần phải phân biệt được 2 loại cây này thông qua đặc điểm, hình thái của cây. xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

Cây xạ đen có tên khoa học là Ehretia asperula Zoll. & Mor. thuộc họ Vòi voi – Boraginaceae với những đặc điểm thực vật như sau:

– Cây bụi nhỏ đôi khi mọc trườn, dài trong khoảng 1-3m. xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

– Phiến lá hình bầu dục thon, dài 4-10cm, rộng 2-5cm, mép lá có răng thưa hay nguyên, gân phụ 5 – 6 cặp; cuống lá dài 1,7cm.

– Cụm hoa là chùm tụ tán ở chót nhánh, có vài lá nhỏ ở đáy, nhánh dài; dài có lông, thùy 5, cao 1,5mm; vành có ống ngắn; nhị 5 thò ra khỏi cánh hoa; bầu không lông, quả tròn, to 4 – 5mm, có 4 rãnh mờ, hạt 4.

– Ra hoa tháng 7-8, ra quả tháng 11-12.

– Cây mọc tự nhiên ở bờ rào lùm bụi, ven rừng.

– Khá phổ biến ở các tỉnh vùng núi và trung du ở nước ta. xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư

Theo chuyên gia – lương y Bùi Đắc Sáng- xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư là không có cơ sở

• Cho đến nay chưa có một thực nghiệm khoa học thuyết phục nào chứng minh được đầy đủ tác dụng sinh học và kiểm tra độc tính của cây xạ đen. Vì vậy, chưa thể nói cây này có thể dùng để hỗ trợ hoặc chữa được ünġ ṭẖư.
• Nhiều chuyên gia y dược học cho rằng: Lá cây Xạ đen chỉ có khả năng kháng viêm, giải độc, phòng trị được một số ᶀệꝴh lý thông thường; Tác dụng chữa ᶀệꝴh ünġ ṭẖư – nhất là ünġ ṭẖư gan, chỉ là những tin đồn thất thiệt không có cơ sở.
• Hiện nay, chưa có bất cứ tài liệu khoa học nào nói về tác dụng chữa ᶀệꝴh ünġ ṭẖư của cây Xạ đen được công bố, cũng như chưa được một cơ quan có thẩm quyền nào trong ngành y tế xác nhận. Vì vậy, người ᶀệꝴh cần nhìn nhận tác dụng chữa ᶀệꝴh của cây Xạ đen một cách đúng đắn, có chọn lọc, đừng tin vào những lời đồn đại thiếu căn cứ khoa học.  xạ đen chữa khỏi ünġ ṭẖư